Incendies

Posted on Mar 26, 2014

<<

ฝังฉันโดยไม่ใส่โลง ไม่ต้องใส่เสื้อผ้า ไม่มีการสวด
ไม่ต้องมีป้ายหิน ไม่ต้องสลักชื่อฉันไว้ที่ไหนทั้งสิ้น
…ไม่มีคำจารึกใดมีค่าพอสำหรับคนที่ไม่รักษาสัญญา…

ดังนั้น

จงตามหาพ่อและพี่ชายเพื่อส่งจดหมายให้ถึงมือพวกเขา
เมื่อนั้น…จึงปักป้ายหิน สลักชื่อแม่ หันหน้าสู่ตะวัน

<

ถ้า ….. นี่คือพินัยกรรมที่แม่เขียนขึ้นมาเองจริงๆ ทำไมแม่ไม่เคยบอกว่าพ่อยังมีชีวิตแถมพ่วงพี่ชายอีกหนึ่งคน  ? หรือพินัยกรรมฉบับนี้จะกลายเป็นเรื่องโอละพ่อ ?  ก็ตลอดชีวิตของแม่  ไม่เคยเลยสักครั้งเดียวที่แม่จะเป็นปรกติเหมือนแม่คนอื่นเขา  บางครั้งแม่ก็เย็นชา บางครั้งแม่ก็เหม่อลอยสับสน  ไม่พูดจา ไม่เคยเล่าประวัติส่วนตัวใดๆ  เป็นไปได้ไหมที่พินัยกรรมฉบับนี้ถูกเขียนโดย คนบ้า? ถ้าเราจะหลับตาข้างหนึ่ง   แล้วจัดการทำพิธีศพแม่ให้มันจบๆไปล่ะ ? …มันจะเป็นอะไร ก็ให้มันเป็นไป …

 ทว่า…เนื้อความถ้อยแถลงหนึ่ง  มีข้อความอันเป็นเงื่อนไขสำคัญจากเจ้านายคนสนิทของแม่ ผู้ดูแลพินัยกรรม  “ หากจะตามหาพ่อและพี่ชายคุณ คุณจะต้องตามรอยอดีตของ Nawal Marwan แม่คุณ “   ความรู้สึกหนักอึ้งสับสน ผุดขึ้นมาในหัวของคู่แฝด  Jeanne และSimon มากมาย     จู่ๆก็กลายเป็นครอบครัวใหญ่ขึ้นมา

Jeanne ตัดสินใจออกเดินทางไป Lebanon บ้านเกิดเมืองนอนของแม่ เพื่อทำให้คำสั่งสุดท้ายของแม่สำเร็จลุล่วงในขณะที่ Simon แฝดผู้พี่ปฏิเสธที่จะร่วมเดินทาง เพราะไม่สนิทใจที่จะยอมรับว่าพ่อและพี่ชายยังมีชีวิตอยู่จริง 

หนังไม่ได้นำเสนอการเสียเลือดเสียเนื้อแบบลาบเลือดหรอกนะ  ออกแนวแนะนำประเทศเลบานอนให้คนรู้จักเสียมากกว่า

การใช้สถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์สงครามในอดีต ตัดสลับกับสภาพปัจจุบันที่ดีมากขึ้น  จิ๊กซอว์แต่ละชิ้นที่เปิดเผย  เชื่อมโยงสู่อดีตของแม่อย่างน่าประหลาดใจ  ทีละปม  ทีละปม ยิ่งใกล้ความจริง ก็ยิ่งสับสนออกทะเลไปไกล

แม่ของเธอตามหาพวกเขามาทั้งชีวิต   ในขณะที่พวกเขาตามหาแม่ของเธอแทบพลิกแผ่นดิน

แต่ความยากลำบากในการค้นหาที่มาของตัวเองก็ทำให้ Jeanne เกือบจะถอดใจหลายครั้งหลายหน  ท่ามกลางภูมิประเทศแบบทะเลทรายร้อนระอุ, ความแตกต่างทางภาษาและวัฒนธรรม, เอกสารสำคัญถูกเผาไหม้ไปพร้อมสงคราม,  ระยะเวลาที่ทิ้งช่วงมานานถึง 35 ปี , ผู้คนในยุคนั้นล้มหายตายจากไปก็มาก,  ที่ยังมีชีวิตอยู่ก็อัปยศอดสูเกินกว่าที่จะยอมพูดถึงสงครามศาสนาครั้งนั้น     อ่า า…… รวมลูกแก้วดรากอนบอลยังง่ายกว่านี้เลยมั้ง

Incendies หนังแคนาดาที่บอกเล่าเขย่าเตือนให้รู้ซึ้งถึงรอยแผลเป็นแห่งสงครามที่กล้องไม่สามารถเก็บภาพได้ ผ่านหญิงสาวคนหนึ่งที่มีชีวิตช่วงสงครามกลางเมืองเลบานอนปี 1975–1991   ท่ามกลางเพลิงแห่งความเกลียดชังของคนในชาติ อันเกิดจากความเชื่อจนสุดขั้วในศาสนาของตนเอง  แล้วมองเห็นอีกฝ่ายไม่ใช่มนุษย์อีกต่อไป

ระหว่าง เลบานอน(คริสเตียน)  และ เลบานอน(มุสลิม)   ทั้งสองฝ่ายรบราฆ่าฟันกันเองอย่างบ้าเลือด  

 กว่าจะตะโกนบอกโลกได้ว่า “ สงครามจบแล้ว ” ก็ล้างผลาญยืดเยื้อยาวนานถึง 15 ปี  สงครามศาสนาครั้งนั้น  ทั้งสองฝ่ายเสมอกัน  หมายถึง …..พินาศย่อยยับเท่าๆกัน    ประเทศที่เป็นเหมือนมรดกโลก ต้นกำเนิดอารยธรรมมนุษย์ที่มีมานับร้อยนับพันปี  ทั้งเมืองวอดวาย

แม้หนังจะสื่อให้เห็นว่า เลบานอนในวันนี้เจริญก้าวหน้าต่างจากเลบานอนในอดีต ซากปรักหักพังได้รับการซ่อมแซมบูรณะ ทั้งสองฝ่ายหันหน้าเข้าหากันเพื่อพัฒนาประเทศ 

แต่ทว่า …. ผลกระทบที่แท้จริงจากสงครามครั้งนั้นอยู่ตรงนี้ !  ตรงที่มันทำลายความดีงามในตัวมนุษย์ไม่มีชิ้นดี  Jeanne และ Simon ไม่อาจเบี่ยงเบนหันหลังให้แก่ความจริงที่ได้พบ  ไม่มีผู้วิเศษคนใดจะนำพาหัวใจที่แตกสลายกลับคืนมาได้อีกแล้ว

ถ้า Incendies ต้องการจะตีแผ่ความโหดร้ายของสงคราม ขอบอกว่าหนังทำหน้าที่ได้เด็ดดวงมาก  ชนิดที่ว่า หากเรื่องราวเช่นนี้เกิดขึ้นกับฉัน  ฉันอยากจะตายมากกว่าจะอยู่กับความเจ็บปวดนี้สัก 5 นาที  อีกร้อยชาติพันชาติก็ไม่มีวันลืมเลือน

…สงครามผ่านพ้นไปนานแล้ว แต่รอยแผลจากสงครามนั้นเป็นนิรันดร์….

<

Pattrawadee Tanaluk

Published : Mar 26, 2014

<

ภัทราวดี ทนาลักษณ์